در این راهنمای جامع، روزهای هفته در زبان فرانسوی را همراه با تلفظ استاندارد IPA، مثالهای واقعی در مکالمه و قواعد گرامری مهم یاد میگیرید. همچنین ترفندهای حفظ سریع، تفاوتهای تقویمی بین ایران و فرانسه و نکات فرهنگی مثل نحوهی صحبت دربارهی «week-end» را بررسی میکنیم.
نکتهٔ سریع: در فرانسه مطابق استاندارد ISO 8601 هفته از دوشنبه lundi آغاز میشود. بنابراین شنبه و یکشنبه آخر هفته week-end محسوب میشوند.
لیست کامل روزهای هفته در فرانسه + تلفظ + مثال
| فارسی | فرانسوی | IPA لهجه معیار | اختصار رسمی | جنس | مثال کوتاه طبیعی |
| دوشنبه |
lundi |
/lœ̃di/ |
lun. |
مذکر |
Lundi, j’ai un cours de français. |
| سهشنبه |
mardi |
/maʁdi/ |
mar. |
مذکر |
On se voit mardi ? |
| چهارشنبه |
mercredi |
/mɛʁ.kʁə.di/ |
mer. |
مذکر |
Le mercredi, je fais du sport. |
| پنجشنبه |
jeudi |
/ʒødi/ |
jeu. |
مذکر |
Jeudi soir, je suis libre. |
| جمعه |
vendredi |
/vɑ̃dʁədi/ |
ven. |
مذکر |
Vendredi, on part en voyage. |
| شنبه |
samedi |
/samdi/ |
sam. |
مذکر |
Samedi matin, je travaille. |
| یکشنبه |
dimanche |
/dimɑ̃ʃ/ |
dim. |
مذکر |
Dimanche, c’est le week-end. |
Collocationهای مفید:
- lundi matin / mardi soir دوشنبه صبح / سهشنبه عصر
- le lundi هر دوشنبه؛ دوشنبهها بهطور کلی
- tous les lundis هر دوشنبه – با تأکید بیشتر روی «هر»
- du lundi au vendredi از دوشنبه تا جمعه
نوشتار و تلفظ استاندارد به همراه خطاهای رایج فارسیزبانان
نکات تلفظی مهم
- Nasalisation: در کلمات lundi /lœ̃di/ و vendredi /vɑ̃dʁədi/ صداهای /œ̃/ و /ɑ̃/ باید بینیدار nasal تلفظ شوند. یعنی صدای «ن» را کامل ادا نکنید، بلکه آن را روی بینی حس کنید.
- صدای /ʒ/ در jeudi: حرف j در jeudi مانند «ژ» فارسی تلفظ میشود /ʒødi/.
- صدای /ʁ/ در mercredi: r فرانسوی در mercredi به صورت پشت حلق عموماً uvular /ʁ/ ادا میشود و نباید به صدای «ر» عربی یا فارسی تبدیل شود اجتناب از «مارکردی».
نکات نوشتاری
- حروف کوچک: روزهای هفته در زبان فرانسوی معمولاً با حرف کوچک نوشته میشوند مثلاً lundi, mardi، مگر اینکه در ابتدای جمله یا عنوان قرار گیرند.
- اختصارات رسمی: برای اختصار رسمی میتوانید از lun., mar., mer., jeu., ven., sam., dim. استفاده کنید. این اختصارات معمولاً با نقطه میآیند و بیشتر در جداول یا فرمهای محدود به کار میروند.
قواعد گرامری روزهای هفته
حرف تعریف و عادت
- برای بیان عادت هفتگی از حرف تعریف معین «le» استفاده میشود. مثلاً:
.Le lundi, je vais à la salle — هر دوشنبه به باشگاه میروم. - برای تأکید روی «هر یکشنبه، هر دوشنبه و …» میتوان گفت: Tous les lundis, je fais du yoga. هر دوشنبه ورزش یوگا میکنم.
مفرد/جمع
- زمانی که به تاریخ مشخصی اشاره میکنید، معمولاً اسم روز هفته به صورت مفرد نوشته میشود: مثلاً lundi 5 mai دوشنبه ۵ مه.
- برای اشاره کلی به رخدادی در هر هفته میتوانید روز را به صورت جمع بیان کنید: مثلاً les lundis دوشنبهها.
«پیش/بعد» این هفته
- برای اشاره به دوشنبه آینده میگوییم lundi prochain.
- برای دوشنبه گذشته: lundi dernier.
- برای «همین دوشنبه» میتوان از ce lundi استفاده کرد.
بازههای زمانی
- برای گفتن بازههای زمانی از de … à … یا du … au … استفاده میشود.
- مثال بدون حرف تعریف: de lundi à vendredi از دوشنبه تا جمعه.
- مثال با حرف تعریف: du lundi au vendredi از دوشنبه تا جمعه.
مثالهای کاربردی در مکالمه الگوهای آماده
قرار و برنامه
- On se voit mardi soir ? — آیا سهشنبه شب همدیگر را میبینیم؟
- Je travaille samedi matin. — .شنبه صبح کار میکنم
- Le mercredi, j’ai cours. — .چهارشنبهها کلاس دارم
روتین هفتگی
- Du lundi au vendredi, je me lève à 7h. — دوشنبه تا جمعه ساعت ۷ بیدار میشوم.
- Tous les dimanches, on déjeune en famille. — یکشنبهها ناهار را با خانواده میخوریم.
تغییر برنامه
- Jeudi prochain, c’est possible pour toi ? — پنجشنبهٔ آینده برایت ممکنه؟
- Vendredi, je ne peux pas. — جمعه نمیتوانم شرکت کنم.
تفاوت تقویم فرانسه با ایران و نکتهٔ فرهنگی
- فرانسه/اروپا ISO 8601: در بسیاری از کشورهای اروپایی، هفته از دوشنبه شروع میشود و شنبه و یکشنبه را آخر هفته week-end میدانند.
- ایران: هفته معمولاً از شنبه آغاز میشود.
- کانادا/برخی مناطق فرانسویزبان: علاوه بر week-end فَرانسه/اروپا، اصطلاح fin de semaine برای «آخر هفته» نیز رایج است بهویژه در کانادا.
- نکته: در مکالمات فرانسوی برنامهریزی هفتگی اغلب با ساختارهایی مانند le lundi, tous les lundis, lundi prochain بیان میشود و کاملاً طبیعی است.
ترفندهای حفظ و یادگیری سریع
- قلاب معنایی فارسی→فرانسوی:
- دوشنبه شروع هفته: کلمه lundi را با «لانچِ هفته» launch پیوند دهید.
- جمعه پایان هفته/سفر: vendredi را به «ویند-آپِ هفته» wind-up ربط دهید.
- یکشنبه استراحت: بخش dim- در dimanche را به معنای «خاموشی/آرامش» dim تداعی کنید.
- گروهبندی قافیهای: پنج روز اول lundi, mardi, mercredi, jeudi, vendredi بهصورت متوالی به -di ختم میشوند؛ دو روز انتهای هفته samedi, dimanche ساختار متفاوتی دارند. این آهنگ کلمات را در حافظه تثبیت میکند.
- فلشکارت دورویه: یک طرف کارت را روزهای فرانسوی بنویسید، طرف دوم تلفظ IPA آن، همراه با یک مثال کوتاه به فرانسوی یا ترجمه فارسی. مرور منظم این کارتها بسیار مفید است.
- جملات شخصیسازیشده: برای هر روز یک جمله کوتاه واقعی از برنامه هفتگی خودتان بنویسید و چندین بار تکرار کنید.
- سایهخوانی Shadowing: جملات مکالمه را با صدای بلند تکرار کنید و صدای خود را ضبط کنید. به ویژه به nasalisation توجه کنید و صدای «ن» در lundi, vendredi, dimanche را درست تلفظ نمایید.
تمرینها از تشخیصی تا تولیدی
تشخیصی ۱ دقیقه
معادل فرانسوی را بنویسید:
- شنبه — ____samedi
- چهارشنبه — ____mercredi
- جمعه — ____vendredi
- دوشنبه — ____lundi
- یکشنبه — ____dimanche
درک زمان ۳ دقیقه
با «صحیح/نادرست» پاسخ بدهید:
- در فرانسه، هفته از یکشنبه شروع میشود. صحیح/نادرست
- «Le lundi» یعنی دوشنبهٔ خاص. صحیح/نادرست
- «Tous les lundis» یعنی هر دوشنبه. صحیح/نادرست
تولید جمله ۵ دقیقه
الگوها را کامل کنید یک پاسخ نمونه:
- mardi / soir → On se voit mardi soir.
- du… au… → Du lundi au vendredi, je travaille.
بازنویسی عادت
جملهٔ زیر را به سه شکل مختلف بنویسید مثال:
- Le lundi, je fais du sport.
- Tous les lundis, je fais du sport.
- Chaque lundi, je fais du sport.
واژهنامهٔ کوچک کاربردی
- semaine /səmɛn/ = هفته
- week-end /wikɛnd/ = «آخر هفته» اصطلاح رایج در اروپا، fin de semaine = «آخر هفته» اصطلاح رایج در کانادا
- lendemain = روز بعد
- veille = روز قبل
- matin /matɛ̃/ = صبح
- soir /swaʁ/ = عصر
چکلیست خطاهای رایج فارسیزبانها
- نوشتن با حرف بزرگ: نوشتن روزهای هفته با حرف بزرگ مگر ابتدای جمله – غلط است.
- تلفظ نادرست nasalisation: ندادن تلفظ بینیدار در lundi, vendredi, dimanche نبینیدار تلفظ کردن /œ̃/, /ɑ̃/ – باعث غلط شنیده شدن تلفظ میشود.
- برداشت اشتباه از Le lundi: استفاده از «le lundi» بهعنوان «این دوشنبه»، در حالی که معنی آن «دوشنبهها هر هفته» است.
- حذف حرف تعریف در عبارات عادتی: مثلاً گفتن Lundi je fais du sport به جای Le lundi, je fais du sport.
- بیتوجهی به اختصارات رسمی: ننوشتن اختصارات استاندارد روزها lun., mar., mer., … در متنهای نیمهرسمی یا رسمی.
سوالات متداول FAQ
خیر؛ روزهای هفته در زبان فرانسوی معمولاً با حرف کوچک نوشته میشوند، مگر در ابتدای جمله یا عنوان.
طبق استاندارد تقویمی ISO 8601، دوشنبه lundi اولین روز هفته در فرانسه و اکثر کشورهای اروپایی است.
هر دو روش امکانپذیر است. میتوانید بگویید Le lundi به معنی «هر دوشنبه» یا Tous les lundis به معنی «هر دوشنبه، با تأکید بیشتر».
برای اشاره به یک تاریخ مشخص معمولاً روز هفته به صورت مفرد میآید مثلاً lundi 5 mai. اما زمانی که دربارهٔ عادتها صحبت میکنیم، میتوانیم آن را به صورت جمع بیان کنیم مثلاً les lundis.
از ترکیبات dernier/prochain استفاده میشود: «دوشنبه گذشته» = lundi dernier، «دوشنبه آینده» = lundi prochain، و «همین دوشنبه» = ce lundi.

